نعناع با نام علمی «مِنتا پیپریتا» درواقع چیزی بین نعنای آبی (water mint) و نعنای دشتی (spearmint) است. نعناع بومی اروپاست، ولی کاربردهای متنوع‌اش موجب گسترش آن به سرتاسر جهان شده است. تهیه‌ی چای نعناع نیز در سرتاسر جهان تقریبا به یک شکل است.
طعم منتول برای بسیاری دل‌پذیر است و همین امر چای نعناع را به یکی از محبوب‌ترین انواع چای در جهان تبدیل کرده است.
نعناع در جاهای خنک‌تر و سایه‌ها بهتر رشد می‌کند. بنابراین میتوانید آن را در گلدان یا در باغچه‌ی داخل خانه‌تان (در سایه) پرورش بدهید. نعناع باید در هفته حداقل ۲٫۵ سانتی‌متر آب دریافت بکند. پس از برداشت نعناع و خشک‌کردن برگ‌های آن میتوانید به‌راحتی چای نعناع درست کنید. برداشت نعناع در اول صبح و قبل از تبخیرشدن شبنم‌های روی آن، موجب وجود بیشترین خواص در روغن ضروری آن می‌شود. بهترین روش برای خشک‌کردن نعناع این است که در سایه چند دسته‌ی آن را با هم از جایی آویزان کنید تا به‌طور کامل خشک بشوند. سپس برگ‌ها را در ظرفی نگهداری کرده و در مواقع نیاز از آن استفاده کنید.
خواص چای نعناع
۱. کاهش استرس
وقتی صحبت از استرس و نگرانی باشد، چای نعناع می‌تواند بهترین دوست‌تان باشد. منتول خاصیت آرامش‌بخش و آنتی‌اسپاسمودیک (ضداسپاسم و کاهنده‌ی تنش عضلات) دارد و به آرامش ذهن کمک می‌کند. همچنین منتول به آرامش عضلات کمک می‌کند و همین امر می‌تواند درنهایت موجب کاهش استرس و نگرانی بشود. طبیعت ضدالتهاب چای نعناع می‌تواند فشار خون و دمای بدن را کاهش بدهد و به ایجاد آرامش کمک کند. شاید همین ویژگی‌ها، علت محبوبیت روغن نعناع در آروماتراپی (رایحه‌درمانی) باشند.
بنابراین در زمان استراحت ۵ دقیقه‌ای در بین کارتان، یک فنجان چای نعناع را همراه با گوش‌دادن به موسیقی موردعلاقه‌تان بنوشید تا از خواص آن حداکثرِ بهره را ببرید.
۲. کمک به خواب راحت
نوشیدن چای نعناع قبل از رفتن به رخت‌خواب، به خواب راحت کمک می‌کند و این ویژگی از منتول موجود در نعناع نشئت می‌گیرد. نه‌تنها آرامش عضلات می‌تواند موجب خواب آرام بشود، بلکه این چای ویژگی‌هایی دارد که حتی می‌تواند باعث دیدن خواب‌های بهتر شود.
بنابراین بهتر است در رخت‌خواب دور از صفحه‌ی تلویزیون و تلفن همراه درحالی‌که بخش‌هایی از یک کتاب را می‌خوانید، چای نعناع میل کنید. مطالعه باعث می‌شود تا قوه‌ی خیال‌پردازی‌تان بهتر کار کند و دوربودن از صفحه‌ی تلویزیون و تلفن همراه به ایجاد آرامش و استراحت بهترتان کمک می‌کند.
۳. افزایش تمرکز
آیا در تمرکزکردن مشکل دارید؟ شاید راه‌حل‌تان چای نعناع باشد.
براساس مطالعه‌ای که در مجله‌ی بین‌المللی علوم اعصاب به چاپ رسید، چای نعناع می‌تواند تمرکز و توجه را افزایش بدهد. همچنین براساس مطالعه‌ی دیگری در دانشگاه سین‌سیناتی استشمام رایحه‌ی نعناع حتی از نوشیدن چای آن هم مؤثرتر است. در این مطالعه پخش‌شدن رایحه‌ی نعناع در یک اتاق موجب افزایش هوشیاری و تمرکز حاضران در اتاق شد. استشمام بوی منتول موجب تحریک هیپوکامپ می‌شود. هیپوکامپ مرکز حافظه‌ی مغز است.
برای برخورداری از این مزیت، چای نعناع را به‌آرامی و جرعه‌جرعه بنوشید. همچنین میتوانید به‌کمک نعناع یک رطوبت‌ساز خانگی درست کنید. برای این کار در ظرفی آب را به جوش بیاورید و در آن چند برگ نعناع ریخته و در ظرف را بگذارید. سپس ظرف را به اتاق‌تان بیاورید و در آن را بردارید تا رایحه‌ی نعناع فضای اتاق را پر کند.
۴. درمان اختلالات تنفسی
چای نعناع با خاصیت آنتی‌اسپاسمودیک خود موجب کاهش تحریک‌تان شده و باعث می‌شود کمتر سرفه کنید و مشکل تنفسی‌تان حادتر نشود. چای نعناع با آرامش‌بخشی به ماهیچه‌های گلو و سینه می‌تواند به ازبین‌رفتن علائم سرماخوردگی و آنفولانزا کمک کند.
۵. کاهش تب
شاید داغ‌بودن چای نعناع، حواس‌مان را از تأثیر خنک‌کنندگی منتول پرت بکند. منتول به‌عنوان جزء اصلی چای نعناع می‌تواند باعث خنک‌کردن بدن‌تان شده و داغ‌بودن چای با افزایش تعریق این تأثیر را افزایش می‌دهد. این امر می‌تواند موجب کاهش تب و التهابات و احساس ناراحتی ناشی از آن بشود.
۶. تسکین سینوس‌ها
مصرف هر نوشیدنی گرم از چای گرفته تا آب داغ با عسل می‌تواند به کاهش گرفتگی‌ها کمک بکند، اما نعناع به‌لطف منتول تأثیر ویژه‌ای بر این وضعیت دارد. منتول یک ماده‌ی ضداحتقان طبیعی بوده و افزایش فشار بر سینوس که ناشی از سرماخوردگی‌ها و آلرژی‌هاست، جلوگیری می‌کند. همچنین گرم‌بودن چای نعناع می‌تواند به تسکین گلودرد که از علائم سرماخوردگی است، کمک بکند.
اگر از گرفتگی بینی و خارش گلو رنج می‌برید، چای نعناع را با لیمو و عسل ترکیب کنید تا یک نوشیدنی آرامش‌بخش داشته باشید.
۷. کمک به کاهش وزن
وقتی صحبت از کاهش وزن باشد، همه‌ی ما دنبال یک راه معجزه‌آسا برای لاغری می‌گردیم. شاید برای لاغری هیچ راه معجزه‌آسایی وجود نداشته باشد، ولی برخی چیزها مانند چای نعناع می‌توانند به لاغری کمک بکنند.
خاصیت چای نعناع در کاهش اشتها به‌اثبات رسیده است. رایحه‌ی روغن نعناع و ترکیبات آلی موجود در آن به کنترل اشتها کمک می‌کند و مانع از پرخوری و چاقی می‌شود. همچنین طعم شیرین طبیعی چای نعناع به آن معناست که یک فنجان از آن را می‌توان بهجای دسرهای سرشار از شکر و چاق‌کننده مصرف کرد.
نوشیدن چای ترکیبی از برگ نعناع و برگ چای سبز به‌عنوان اولین چیزی که در روز میل می‌کنید، می‌تواند سوخت‌وسازتان را افزایش بدهد. کاتچین موجود در چای سبز می‌تواند به افزایش سوخت‌وساز کمک می‌کند و همراهی نعناع و چای سبز به شما کمک کند تا راحت‌تر لاغر بشوید.
۸. پاک‌سازی پوست با حمام چای نعناع
اگر از مشکلات پوستیِ هورمونی مانند آکنه رنج می‌برید، چای نعناع می‌تواند راه‌حل طبیعی‌تان باشد. چای نعناع موجب افزایش خفیف سطح هورمون استروژن در برخی افراد می‌شود. درنتیجه از بروز این مشکلات هورمونی جلوگیری و به پاک‌سازی پوست‌تان از آکنه کمک می‌کند.
اگر می‌خواهید حداکثراستفاده را از این خاصیت چای نعناع داشته باشید، مقداری چای نعناع را به آب وان حمام اضافه کنید. این کار به تسکین سوختگی‌ها، جوش‌ها و سایر التهابات پوستی کمک می‌کند.
۹. ازبین‌بردن بوی بد دهان
طعم منتول در کنار خاصیت ضدباکتری چای نعناع آن را به راهی مناسب برای از بین بردن بوی بد دهان تبدیل کرده است. عناصر ضدباکتری نعناع میکروب‌های عامل بوی بد دهان را می‌کُشند و هم‌زمان منتول موجود در نعناع با انتقال بوی خود به دهان، موجب خوش‌بوترشدن آن می‌شود.
۱۰. تقویت دستگاه ایمنی
چای نعناع خاصیت ضدباکتری داشته و با باکتری‌های بیماری‌زا مبارزه می‌کند. نوشیدن چای نعناع نه‌تنها می‌تواند علائم بیماری را ازبین ببرد، بلکه می‌تواند از بروز بیماری نیز پیشگیری بکند. همچنین مقادیری از ویتامین B، پتاسیم، آنتی‌اکسیدان‌ها و کلسیم در چای نعناع موجود است که بدن‌تان با دریافت آنها بهتر می‌تواند وظایف خود را انجام بدهد و با بیماری‌ها مبارزه بکند.
۱۱. پیشگیری از حالت تهوع و استفراغ
یکی از بدترین چیزها، احساس ناخوشایند حالت تهوع است. نعناع خاصیت آنتی‌اسپاسمودیک داشته و می‌تواند احتمال حالت تهوع و استفراغ را کاهش بدهد. این ویژگی حتی در قایق یا هواپیما نیز مؤثر بوده و می‌تواند از احساس بد حالت تهوع جلوگیری بکند. همچنین چای نعناع با ویژگی ضدالتهابی‌اش می‌تواند دل‌درد و ناراحتی ناشی از بیماری سفر را کاهش بدهد. بیماری سفر عارضه‌ای در حین مسافرت است که در آن سیستم تعادلی گوش داخلی دچار تغییر شده و علائمی مانند حالت تهوع و استفراغ را در فرد ایجاد می‌کند. نکته‌ی جالب اینکه حتی استشمام چای نعناع نیز می‌تواند خاصیت ضدتهوع آن را برجای بگذارد.
۱۲. کمک به گوارش و تسکین مشکلات معده
چای نعناع درمانی طبیعی برای برخی بیماری‌های معده شامل نفخ، باد معده و یبوست است. مطالعات باستان‌شناسی نشان می‌دهد که بیش از ۱۰۰۰۰ سال است که از نعناع به‌عنوان دارو استفاده می‌شده است. امروزه نیز روغن نعناع توسط برخی پزشکان برای تسکین علائم مشکلات روده مانند سندروم روده‌ی تحریک‌پذیر تجویز می‌شود.
چای نعناع محتوی عناصر کارمیناتیو (ضد سوء‌هاضمه، نفخ و درد ناشی از آن) بوده و باعث می‌شود باد معده پس از تشکیل بهجای اینکه در یک جا بماند و باعث ناراحتی فرد بشود، حرکت بکند. بنابراین از بروز نفخ، گرفتگی و ناراحتی معده جلوگیری می‌کند. بنابراین جای تعجب ندارد که چرا بسیاری از داروهای اسهال، یبوست و نفخ بدون نسخه طعم نعناع می‌دهند.
چای نعناع موجب افزایش جریان صفرا شده و باعث دفع راحت‌تر مدفوع می‌شود. چای نعناع خاصیت مُسکن داشته و موجب کاهش درد ناشی از گرفتگی‌ها، نفخ و سوء‌هاضمه می‌شود. این امر موجب آرامش روده و عضلات صاف دستگاه گوارش می‌شود.
نوشیدن یک فنجان چای نعناع می‌تواند این مشکلات گوارشی را کاهش بدهد و اگر به‌طور دائم از باد معده، یبوست و نفخ رنج می‌برید، نوشیدن یک فنجان چای نعناع هنگام غروب می‌تواند موجب تسکین مشکلات‌تان شده، به هضم غذا کمک کند و باعث شود شب‌ها راحت‌تر بخوابید.
عوارض جانبی احتمالی
با اینکه چای نعناع فواید بسیاری دارد، اما ممکن است عوارض جانبی‌ای نیز به‌دنبال داشته باشد. ممکن است منتول در برخی افراد به‌عنوان یک ماده‌ی آلرژن (حساسیت‌زا) عمل کند و در افراد دیگر باعث سوزش سر دل بشود. البته این واکنش‌ها معمولا ملایم هستند، ولی بد نیست که درباره‌ی آلرژی‌های احتمالی‌تان با پزشک مشورت کنید. درصورتی‌که این مشکلات برای‌تان پیش نمی‌آید، با خیال راحت چای نعناع درست کنید و از نوشیدن آن لذت ببرید.
همچنین نوشیدن چای نعناع می‌تواند باعث شل شدن رحم در زنان باردار شود و خطر سقط جنین را در آنها افزایش بدهد.